QK2 – Không biết do tình cờ ngẫu nhiên hay có chủ ý từ trước của ngành chính sách mà hôm Đoàn công tác đặc biệt Quân khu 2 do Thiếu tướng Đinh Mạnh Phác, Phó Tư lệnh Quân khu làm trưởng đoàn, sang các tỉnh Bắc Lào để đón nhận hài cốt liệt sỹ là quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam, làm nghĩa vụ quốc tế hy sinh trên đất bạn Lào từ những năm còn chiến tranh trở về nước đúng vào ngày mồng một tháng 5, năm Quý Mão.

Thiếu tướng Đinh Mạnh Phác cùng lãnh đạo tỉnh U-đôm-xay di quan hài cốt liệt sỹ.

Theo thông lệ từ nhiều năm qua, nên ngày từ sáng sớm tinh mơ, cán bộ, nhân viên tham gia chuyến công tác đã tập trung đông đủ tại Đền thờ Bác Hồ trong khuôn viên cơ quan Quân khu 2 để làm lễ kính báo, mong chuyến công tác dài ngày bên nước bạn được hanh thông, thuận buồm xuôi gió.

Vì ý nghĩa quan trọng của chuyến công tác nên Đại tá Khổng Đình Tám, Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm Chính trị Quân khu đã đến sớm nhất để kiểm tra lễ vật, công tác chuẩn bị mọi mặt của cơ quan chuyên môn và nhắc nhở mỗi thành viên trong đoàn tranh thủ học những câu chào xã giao thông thường, phong tục, tập quán cơ bản của nước bạn Lào.

Vốn dĩ là người cẩn thận trong mọi công việc, lại đây là lần đầu đi công tác ra nước ngoài nên đồng chí Chủ nhiệm Chính trị Quân khu rất lo lắng. Bởi trong số 10 người được cử đi công tác thì có đến 5 đồng chí cũng lần đầu “xuất ngoại”, làm nhiệm vụ tri ân; cự ly di chuyển dài hàng nghìn cây số, mà chủ yếu là đường rừng núi, hiểm trở vô cùng. Nhưng như có linh cảm phù hộ độ trì của các liệt sỹ và các bậc tiền nhân, đoàn đi đến đâu cũng “trời quang mây tạnh”, thời tiết mát dịu, lòng người hân hoan.

Ngoài việc nghỉ ngơi dọc đường để lái xe xả hơi, nạp thêm năng lượng, điểm dừng chân đầu tiên bên nước bạn là doanh trại của Đội Quy tập mộ liệt sỹ, thuộc Cục Chính trị, Quân khu 2. Có đi mới biết và thấu hiểu, sẻ chia với những vất vả, gian truân của các chiến sĩ đã và đang gặp phải.

Không chỉ là những chuyến đi dài ngày trong rừng sâu, núi cao, lật bới từng lùm cây ngọn cỏ để tìm hài cốt, phải ở trong những ngôi nhà bạt tạm bợ hay ở nhờ nhà dân, mà ngay chỗ ở thường xuyên của các chiến sĩ cũng rất sơ sài. Tuy là doanh trại đóng ở trung tâm hành chính tỉnh U-đôm-xay, nhưng toàn nhà mái tôn, mái gỗ tạm bợ và có đến 6-7 người ở một phòng rất chật chội, được cái rất ngăn nắp, gọn gàng. Điều quan trọng hơn cả là các chiến sĩ ai nấy đều khỏe mạnh, nhanh nhẹn, nói tiếng Lào như gió, thông thạo đường sá như lòng bàn tay.

Đón thủ trưởng và đồng đội cùng đơn vị đến thăm và làm việc, Đại tá Hán Văn Hùng, Đội trưởng Đội Quy tập mộ liệt sỹ không giấu nổi niềm vui, anh bảo, những hôm trước trời nóng rát kinh khủng, nhưng nay mưa nhẹ, trời râm mát. Anh đi đi lại lại, gọi điện mời lãnh đạo tỉnh U-đôm-xay và Hội người Việt ở tỉnh U-đôm-xay đến cùng đón đoàn công tác đặc biệt Quân khu. Việc đầu tiên đặt chân đến Đội Quy tập là thắp hương, tưởng niệm các liệt sỹ mà Đội đã tìm và quy tập được, đang quàn tại đây. Tuy điều kiện chật chội, nhưng đoàn công tác có cảm giác các liệt sỹ được các chiến sĩ chăm lo hương khói rất chu đáo, ấm cúng tình đồng đội.

Theo báo cáo nhanh của Đại tá Hán Văn Hùng, trong giai đoạn mùa khô 2022-2023 với những nỗ lực, cố gắng vượt qua nhiều khó khăn, gian khổ của cán bộ, nhân viên trong Đội Quy tập và sự giúp đỡ nhiệt tình, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và nhân dân Lào anh em, các chiến sĩ đã tìm và quy tập được 10 hài cốt, trong đó 4 xác định được danh tính, quê quán cụ thể, 6 còn lại chưa có thông tin. Từ ngày tìm và quy tập được các hài cốt liệt sỹ về quàn tại Đội, mỗi ngày 3 bữa cơm, trước khi bộ đội ăn cơm đều tiến hành cúng cơm, thắp hương cho các liệt sỹ.

Trong những ngày công tác trên đất bạn Lào, Đoàn công tác Quân khu đã tiến hành một số công việc như: Đón và làm việc với Đoàn công tác đặc biệt của Chính phủ, do Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng Ban công tác đặc biệt của Chính phủ làm trưởng đoàn; chào xã giao lãnh đạo tỉnh U-đôm-xay, thăm viếng Đài tưởng niệm Quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam hy sinh tại Lào; làm việc với Ban công tác đặc biệt 6 tỉnh Bắc Lào; Lễ nhận bàn giao hài cốt liệt sỹ…

Ấn tượng nhất với Đoàn công tác Quân khu 2 đó là hôm tổ chức lễ bàn giao hài cốt liệt sỹ được tổ chức trang trọng tại Hội trường lớn của tỉnh U-đôm-xay, bởi có đến hàng nghìn người là cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang và nhân dân Lào đến dự; được thực hiện với những lễ nghi theo phong tục truyền thống của Lào. Trong phát biểu tri ân các liệt sỹ và nhận bàn giao hài cốt, Thiếu tướng Đinh Mạnh Phác xúc động bùi ngùi, sự hy sinh anh dũng của các liệt sỹ đã góp phần đem lại độc lập, tự do cho 2 dân tộc Lào – Việt Nam. Nhân dân Việt Nam – Lào có được cuộc sống yên bình, hạnh phúc như ngày nay chính là nhờ vào công lao của các liệt sỹ, của những người con ưu tú của quê hương, có công với cách mạng, đã hoàn thành xuất sắc nghĩa vụ quốc tế cao cả.

Hôm đón các liệt sỹ trở về đất mẹ, hình ảnh sẽ còn lưu động mãi trong tâm trí những thành viên trong đoàn công tác đặc biệt Quân khu 2 đó là những người dân, cán bộ, đảng viên, chiến sĩ công an, quân đội Lào đội nắng, đội mưa đứng ven đường dài vài chục cây số vẫy cờ, vẫy tay chào bộ đội Việt Nam, như những người hùng vừa đánh trận chiến thắng trở về.

Ghi chép của ĐÀO THÚY QUỲNH