Đó là Đại tá Phùng Văn Khầu (1930 – 2021), nguyên là Khẩu đội trưởng Khẩu đội 1 (thuộc Đại đội 755, Tiểu đoàn 275, Trung đoàn 675, Đại đoàn 351). Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, người chiến sĩ pháo binh năm xưa đã chiến đấu đặc biệt xuất sắc, khi một mình một pháo vẫn kiên cường bám trận địa đánh địch. Ông vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp trao tặng và gắn Huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên Phủ, Huân chương Quân công hạng Ba và danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Chiều 30/3/1954, khẩu đội của Phùng Văn Khầu được giao nhiệm vụ tiêu diệt 4 lô cốt địch, chi viện cho bộ binh mở cửa vào đánh chiếm đồi E1. Mặc dù không biết chữ, nhưng trong chiến đấu Phùng Văn Khầu thể hiện tinh thần mưu trí, dũng cảm. Ông sử dụng phương pháp ngắm bắn qua nòng pháo bằng mắt thường, chỉ huy khẩu đội bắn 22 quả đạn đều trúng mục tiêu (thừa 8 quả đạn so với nhiệm vụ trên giao), góp phần tích cực tiêu diệt sinh lực địch tại đồi này.

Sau đó, đến đêm mùng 2/4/1954, ba khẩu đội pháo (Khẩu đội 1, 2 và 3) của Đại đội 755 được lệnh đưa pháo lên đồi E1 để chuyển sang phòng ngự. Quân số của đại đội lúc này chỉ còn 30 người. Nhiệm vụ của sơn pháo 75mm là ngắm bắn trực tiếp diệt pháo, xe tăng và bộ binh địch phản kích. Từ ngày 5- 17/4, Khẩu đội 1 của chiến sĩ Phùng Văn Khầu được lệnh hằng ngày thực hiện bắn thăm dò xem nơi địch bố trí hỏa lực để khi có thời cơ thì tiêu diệt. Đây là nhiệm vụ hết sức nguy hiểm, bởi nếu ngụy trang không khéo thì địch sẽ dội mưa đạn vào trận địa.

Đến 12 giờ ngày 23/4, địch mở đợt phản công quy mô lớn với 2 tiểu đoàn bộ binh, có 5 xe tăng và pháo binh yểm trợ đánh vào bộ binh ta đang tiến công cắt đứt sân bay Mường Thanh. Lúc đó, pháo yểm trợ của địch gồm 4 khẩu pháo 105mm đã kéo ra ngoài công sự. Khẩu đội 2 và Khẩu đội 3 vừa mở miệng hầm pháo thì xe tăng địch phát hiện bắn vào làm 2 khẩu đội của ta thương vong. Lúc này, Khẩu đội 1 chỉ còn 4 đồng chí. Khẩu đội 1 bắn 6 viên đạn tiêu diệt được 2 khẩu pháo 105mm và phá hủy 1 hầm đạn của địch thì địch phát hiện ra hầm pháo của khẩu đội. Địch cho đại liên bắn dát vào trận địa. Một đồng chí trong Khẩu đội 1 bị thương. Khẩu đội trưởng Khầu cử chiến sĩ Chài đưa thương binh về phía sau rồi tiếp tục cùng khẩu đội phó Lý Văn Pao tiêu diệt khẩu đội đại liên của địch.

Sau khi tiêu diệt khẩu đội đại liên, khẩu đội phó Lý Văn Pao được lệnh đi báo tin với cấp trên, Khẩu đội 1 khi này chỉ còn một mình khẩu đội trưởng Phùng Văn Khầu. Phùng Văn Khầu một mình vừa ngắm bắn, nạp đạn, vừa quan sát mục tiêu, điểm nổ để điều chỉnh và bắn liền 3 phát tiêu diệt khẩu pháo thứ 3 của địch. Lúc này khẩu đội phó Lý Văn Pao quay trở lại trận địa, báo tin đồng chí Chài cũng đã bị thương. Khẩu đội 1 chỉ còn 2 người chiến đấu. Trận địa bị lộ xe tăng của địch bắn nhiều phát về phía khẩu đội, Phùng Văn Khầu bị sức ép ngất đi, nhưng được đồng đội cấp cứu nên đã tỉnh lại và tiếp tục chiến đấu. Khẩu đội 1 tiếp tục tiêu diệt khẩu pháo thứ 4 của địch.

Suốt 35 ngày đêm, mặc dù pháo binh địch bắn phá ác liệt, đến khi khẩu đội chỉ còn 2 người, bản thân nhiều lần bị sức ép và bị thương, nhưng Phùng Văn Khầu vẫn luôn nêu cao tinh thần ngoan cường bám trận địa, tích cực tiêu diệt địch, chi viện đắc lực cho bộ binh chiến đấu ở các điểm cao 203, 207, 507 và đồi C. Tính chung trong thời gian phòng ngự ở đồi E1 với 1 khẩu sơn pháo 75mm, Phùng Văn Khầu đã cùng khẩu đội chiến đấu phá hủy 5 pháo 105mm, 6 đại liên, 1 lô cốt, 1 kho đạn, diệt hàng trăm tên địch, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chi viện cho bộ binh chiến đấu thắng lợi.

NGUYỄN HOÀNG