Huy hiệu chiến sỹ Điện Biên
QK2 – Chiếc “Huy hiệu Chiến sỹ Điện Biên Phủ” là phần thưởng của Bác Hồ và Chính phủ tặng thưởng cho cán bộ, chiến sỹ Quân đội đã tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Đây là sự ghi nhận, một biểu tượng đầy tự hào đối với những cán bộ, chiến sỹ từng được trực tiếp tham gia Chiến dịch.
Bác Hồ gắn Huy hiệu cho Chiến sỹ Điện Biên Phủ (Ảnh Tư liệu).
Tấm Huy hiệu “Chiến sỹ Điện Biên Phủ”.
Ý tưởng về chiếc Huy hiệu đó do Đại tướng Võ Nguyễn Giáp đưa ra, cần có một tấm huy hiệu mang tính biểu tượng cho tinh thần của Chiến dịch, để cổ vũ và nâng cao tinh thần quyết chiến, quyết thắng của bộ đội ta. Huy hiệu được hai họa sỹ Nguyễn Bích và Mai Văn Hiến vẽ, thiết kế ngay từ khi đang diễn ra đợt 2 của Chiến dịch.
Họa sỹ Mai Văn Hiến sinh năm 1923 tại tỉnh Tiền Giang, từng là sinh viên Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Còn Họa sỹ Nguyễn Bích sinh năm 1925, là người Hà Nội, quê gốc ở Thanh Hóa, ông chưa từng qua bất kỳ trường lớp đào tạo nào, hoàn toàn tự học vẽ. Khoảng đầu tháng 4 năm 1954, Bộ chỉ huy mặt trận Điện Biên Phủ đã triệu tập họa sỹ Nguyễn Bích và họa sỹ Mai Văn Hiến nhận nhiệm vụ thiết kế chiếc huy hiệu. Yêu cầu của Bộ chỉ huy mặt trận là chiếc Huy hiệu cần được đặc tả gồm có hình rừng núi, hình ảnh người chiến sỹ với chiếc mũ nan ở tư thế xung phong, có pháo binh, nhất là cao xạ, loại vũ khí chỉ ở Chiến dịch Điện Biên mới xuất hiện lần đầu. Ngoài ra, Huy hiệu còn phải có chữ viết ngắn gọn, khái quát để mang tính cổ động, toát lên được tinh thần quyết chiến, quyết thắng. Đó là những yêu cầu không hề dễ dàng với hai người họa sỹ.
Cùng nhau thực hiện một một nhiệm vụ rất đỗi thiêng liêng, để thể hiện ý tưởng đó, hai họa sỹ trao đổi, bàn bạc và phác nhiều bản thảo, đề xuất nhiều ý tưởng. Sau nhiều ngày, hai họa sỹ đã hoàn thành 10 mẫu huy hiệu bằng bút chì. Sau khi thống nhất chọn mẫu duy nhất, họa sỹ Nguyễn Bích đã thể hiện bản chính bằng bút sắt chấm mực, được Bộ chỉ huy chấp thuận, chiếc Huy hiệu “Chiến sỹ Điện Biên Phủ” ra đời.
Chiếc huy hiệu dù nhỏ nhưng khái quát những hình ảnh có ý nghĩa, gồm người chiến sỹ đội mũ lưới giương súng chiến đấu dưới lá cờ đỏ sao vàng có dòng chữ “Quyết chiến, quyết thắng”, bao quanh thể hiện nơi chiến đấu chính là cánh đồng Mường Thanh, địa hình rừng núi hiểm trở bao quanh. Cùng với đó là hình ảnh pháo binh cùng dòng chữ “Xuân 1954”, ghi dấu thời điểm Chiến dịch Điện Biên Phủ diễn ra và giành thắng lợi.
Ngày 12 tháng 5 năm 1954, trong thư cán bộ, chiến sĩ, Chủ tich Hồ Chí Minh đã viết: “Bác và Chính phủ định thưởng cho tất cả các chú huy hiệu "Chiến sỹ Điện Biên Phủ".
Ngay sau Chiến dịch giành thắng lợi, hai họa sỹ Nguyễn Bích và Mai Văn Hiến đã được mời về Khu căn cứ ATK để thực hiện triển lãm mừng chiến thắng. Hình ảnh chiếc Huy hiệu “Chiến sỹ Điện Biên Phủ” đã được phóng to, đặt ở gian trưng bày chính của triển lãm mang tên “Chiến thắng”.
Cho tới nay, tấm Huy hiệu “Chiến sỹ Điện Biên Phủ” là những hiện vật có giá trị, biểu tượng cho niềm tự hào chiến thắng, không chỉ là kỷ niệm, mà còn là sự ghi nhận, tri ân với những Chiến sỹ Điện Biên; nhất là đối với những cựu chiến binh và gia đình, thân nhân có người thân từng trải qua giai đoạn chiến đấu để giành chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” cách đây 70 nămn về trước.
VIỆT LONG
Quân khu 1
