QK2 – Lai Châu là tỉnh biên giới phía Tây Bắc của Tổ quốc có diện tích tự nhiên 9.068,78 km2; 265,165 km đường biên giới giáp với Trung Quốc. Có 8 đơn vị hành chính cấp huyện; 106 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 4 huyện, 22 xã biên giới. Là khu vực xung yếu của Sông Đà, có vị trí địa chính trị, quân sự, chiến lược trọng yếu trong đảm bảo quốc phòng, an ninh và bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia.

Lực lượng dân quân tự vệ huyện Sìn Hồ tham gia diễn tập phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn năm 2022.

Những năm qua, cùng với đẩy mạnh phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, cấp ủy, chính quyền các cấp tỉnh Lai Châu đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác quốc phòng, quân sự địa phương; xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc; trong đó, chú trọng xây dựng lực lượng dân quân tự vệ (DQTV) vững mạnh, rộng khắp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Tỉnh ủy đã lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy đảng, chính quyền, các sở, ban ngành, đoàn thể quán triệt, triển khai thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước về DQTV, nhất là Luật Dân quân tự vệ năm 2019. Cụ thể hóa nhiệm vụ xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng DQTV và lực lượng dự bị động viên. Nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo của tỉnh về công tác quốc phòng, quân sự địa phương, xây dựng lực lượng DQTV theo hướng “vững mạnh, toàn diện, rộng khắp” được ban hành kịp thời, phù hợp với đặc điểm, tình hình của địa phương. Năm 2022, Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 26-NQ/HĐND phê chuẩn “Đề án tổ chức lực lượng, huấn luyện, hoạt động và bảo đảm chế độ chính sách cho lực lượng DQTV giai đoạn 2021 – 2025”, tạo cơ sở, hành lang pháp lý cho công tác xây dựng lực lượng DQTV vững mạnh, toàn diện, đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Thực hiện Luật Dân quân tự vệ năm 2019 và các chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên, tỉnh đã chỉ đạo các địa phương, cơ quan, đơn vị thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp, xây dựng lực lượng DQTV đảm bảo đầy đủ về thành phần, có số lượng, cơ cấu hợp lý, chất lượng không ngừng được nâng lên. Đến nay, toàn tỉnh đã củng cố được 232 cơ sở DQTV, tỷ lệ đạt 2,2% tổng dân số, tỷ lệ đảng viên trong lực lượng đạt 23%; 100% xã, phường, thị trấn có ban chỉ huy quân sự. Công tác huấn luyện lực lượng DQTV được thực hiện theo phương châm “cơ bản, thiết thực, chất lượng”; chú trọng bồi dưỡng giáo dục tư tưởng chính trị và ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ, chiến sĩ DQTV gắn với huấn luyện kỹ, chiến thuật, nâng cao trình độ, khả năng hiệp đồng sẵn sàng chiến đấu, phục vụ chiến đấu. Trong năm 2022, các cơ quan, đơn vị, địa phương huấn luyện 100% các cơ sở DQTV, quân số đạt 90% trở lên, kết quả kiểm tra trên 75% đạt khá, giỏi, bảo đảm an toàn tuyệt đối về mọi mặt trong huấn luyện. Lực lượng DQTV đã chủ động trong tham mưu và tích cực thực hiện nhiệm vụ diễn tập khu vực phòng thủ cấp tỉnh, cấp huyện, diễn tập chiến đấu cấp xã.

Dân quân tỉnh Lai Châu tham gia hội thao Trung đội dân quân năm 2022.

Cùng với công tác xây dựng lực lượng, tỉnh luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện quy chế phối hợp theo Nghị định số 02/2020/NĐ-CP ngày 30/6/2020 và số 03/2019/NĐ-CP ngày 05/9/2020 của Chính phủ về phối hợp dân quân tự vệ với các lực lượng khác trong bảo vệ chủ quyền, vùng trời, an ninh quốc gia và trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và nhiệm vụ quốc phòng. Lực lượng DQTV phối hợp hoạt động với lượng lực công an, biên phòng và các ngành thực hiện tốt công tác giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn; giải quyết kịp thời các vụ việc phức tạp như gây rối trật tự công cộng, tệ nạn xã hội, tội phạm hình sự, ngăn chặn tà đạo xâm nhập vào địa bàn; phối hợp tuần tra, canh gác, bảo vệ an ninh trật tự. Tích cực vận động quần chúng hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới; phòng, chống có hiệu quả âm mưu chiến lược “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Đặc biệt, dân quân tự vệ là lực lượng tham gia tích cực trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 và khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, phát quang thông tầm nhìn và tuần tra biên giới với hàng nghìn lượt người tham gia, hàng chục nghìn ngày công.

Những kết quả đạt được trong xây dựng lực lượng và tổ chức thực hiện nhiệm vụ của lực lượng DQTV thời gian qua góp phần xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh, bảo đảm giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn, là cơ sở nền tảng để xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh ngày càng vững chắc.

Thời gian tới, tình hình khu vực và trong nước tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường. Để tiếp tục xây dựng lực lượng DQTV đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương tỉnh Lai Châu chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước về công tác quân sự, quốc phòng; xây dựng lực lượng DQTV và dự bị động viên. Nâng cao nhận thức, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong xây dựng lực lượng DQTV trong sạch, vững mạnh, hoạt động thống nhất, hiệu quả.

Hai là, chú trọng xây dựng lực lượng DQTV theo phương châm "vững mạnh, rộng khắp, vững chắc", có số lượng hợp lý, chất lượng tổng hợp ngày càng cao, lấy xây dựng chất lượng chính trị là chính, bảo đảm đủ điều kiện hoàn thành nhiệm vụ được giao; tổ chức biên chế tinh, gọn, chặt chẽ, chú trọng công tác phát triển đảng viên; trang bị vũ khí phù hợp. Quan tâm xây dựng, nâng cao chất lượng DQTV ở các địa bàn trọng điểm về quốc phòng, xã biên giới và những địa bàn phức tạp.

Ba là, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc quy định về thời gian, nội dung, chương trình huấn luyện dân quân tự vệ hằng năm. Coi trọng đổi mới nội dung, phương pháp, nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập và công tác phối hợp với các lực lượng trong xử trí tình huống, không để bị động, bất ngờ; kết hợp giáo dục chính trị với phổ biến giáo dục pháp luật. Huấn luyện kết hợp trực sẵn sàng chiến đấu trong các dịp lễ, các sự kiện chính trị quan trọng diễn ra trên địa bàn tỉnh.

Bốn là, làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng cho lực lượng DQTV; nâng cao nhận thức, kiến thức về pháp luật để lực lượng DQTV có đủ khả năng tham gia xử trí các tình huống, chủ động đấu tranh phòng, chống âm mưu chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch. Phát huy vai trò gương mẫu, đi đầu, làm nòng cốt của lực lượng DQTV trong công tác xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng khu vực phòng thủ, phòng thủ dân sự, phòng, chống thiên tai ở địa phương, cơ sở; tích cực, gương mẫu trong tham gia “xóa đói, giảm nghèo”, hoạt động “đền ơn đáp nghĩa”, “xây dựng nông thôn mới”… góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia, xây dựng tỉnh Lai Châu phát triển nhanh và bền vững.

Quán triệt sâu sắc nhiệm vụ xây dựng DQTV là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, tỉnh Lai Châu quyết tâm xây dựng lực lượng DQTV vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, thực sự là lực lượng nòng cốt trong giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở cơ sở.

LÊ VĂN LƯƠNG, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lai Châu