Kỳ 2: Dựa vào dân bản địa tìm đồng đội

QK2 – Nhân dân Lào anh em có được cuộc sống độc lập, tự do, hạnh phúc như ngày nay là có một phần đóng góp quan trọng của quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam trong chiến tranh trước đây. Vì vậy, các hoạt động của Đội Tìm kiếm, Quy tập MLS Cục Chính trị Quân khu ở các tỉnh Bắc Lào luôn được cán bộ và nhân dân bản địa nhiệt tình giúp đỡ, ủng hộ. Nhiều người dân, nhất là những người cao tuổi, thông thạo địa hình đã trở thành “cánh tay nối dài” của các chiến sĩ tìm kiếm MLS.

Một ngày đầu tháng 5 năm 2022, điện thoại di động của Đại tá Hán Văn Hùng, Đội trưởng Đội Tìm kiếm, Quy tập MLS Cục Chính trị Quân khu bỗng reo vang từ cuộc gọi của một số máy lạ. Từ đầu dây bên kia, giọng của một người tự giới thiệu tên là Bun Vĩ Lay, 65 tuổi, nhà ở bản Keng Khen, huyện Chom Phết, Luông Pha Bang, Lào. Ông Bun Vĩ Lay đã thông báo cho Đại tá Hán Văn Hùng biết về việc mới đây trong một lần chăn thả trâu bò qua khu vực suối Huội Lăng, thuộc bản Keng Khen ông phát hiện ra một chiếc bình tông cũ bị bẹp từ thời chiến tranh còn sót lại, nghi là của quân tình nguyện Việt Nam. Nhận được tin báo, Đại tá Hán Văn Hùng hồ hởi cảm ơn và nhanh chóng hội ý cấp ủy, chỉ huy, phân công cán bộ đến hiện trường xác minh cụ thể sự.

Các chiến sĩ Đội Tìm kiếm, Quy tập MLS cùng người dân Lào trao đổi về thông tin MLS.

Ngay sáng hôm sau, sau gần 5 giờ đi ô tô qua những cung đường đèo dốc, Đại tá Hán Văn Hùng cùng 3 cán bộ tìm đến bản Keng Khen, gặp và nhờ ông Bun Vĩ Lay dẫn đường. Phải mất thêm hơn 1 giờ đi bộ nữa các chiến sĩ mới đến được khu vực khe suối Huội Lăng. Ông Lay đã giới thiệu cho các chiến sĩ biết sơ bộ và điều kiện, đặc điểm địa hình khu vực này, từ đó xác định nơi chôn  liệt sỹ của các đơn vị đóng quân. Đối chiếu với địa hình, cảnh vật thực tế và sơ đồ, Đại tá Hán Văn Hùng và ông Bun Vĩ Lay xác định được vị trí chôn cất liệt sỹ. Tổ xác minh khoanh vùng, đánh dấu, chụp ảnh, ghi hình, sau đó về chỗ ở chuẩn bị lương thực, thực phẩm để tiến hành đợt tìm kiếm dài ngày.

Gần một tuần sau, các chiến sĩ hành quân về khu vực suối Huội Lăng, bắt đầu đợt tìm kiếm. Vì chuẩn bị vào đầu mùa mưa nên các chiến sĩ như chạy đua với thời gian, làm việc không kể trưa hay tối, với sự giúp đỡ nhiệt tình của ông Bun Vĩ Lay và người dân trong bản Keng Khen. Rất may mắn là sau 2 ngày tìm kiếm, đào bới và bằng các biện pháp nghiệp vụ, các chiến sĩ đã phát hiện, thu thập được 4 hài cốt liệt sỹ, nhưng chưa xác định được danh tính, quê quán. Sau đó, Đội tiến hành ký biên bản bàn giao hài cốt với chính quyền địa phương và di chuyển hài cốt cùng hiện vật về, chờ ngày đưa về nghĩa trang Tông Khao, tỉnh Điện Biên an táng.

Căn cứ vào sơ đồ mộ chí của các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn các tỉnh Bắc Lào, Đội Tìm kiếm, Quy tập MLS Quân khu đã nhiều lần tìm kiếm tại khu vực bản Sốp Hùn, huyện Mường Ngòi, tỉnh Luông Pha Băng nhưng không có kết quả. Trong một ngày cuối tháng 5 năm 2022, chỉ huy Đội đã đến nhờ ông Thong Phắt, 68 tuổi, Trưởng bản Sốp Hùn xác định vị trí doanh trại đơn vị quân tình nguyện Việt Nam đóng quân. Không một chút đắn đo do dự, ông Thong Phắt đã dẫn các chiến sĩ đến thực địa, cùng chỉ huy Đội đối chiếu với sơ đồ và hạ quyết tâm đào bới, tìm kiếm. Sau 3 ngày làm việc cật lực, các chiến sĩ đã phát hiện được mộ liệt sỹ Vũ Ngọc Đáng, cấp bậc Thượng sĩ, chức vụ Tiểu đội trưởng, đơn vị C44, E335, Quân khu Tây Bắc, hy sinh ngày 27/6/1967, quê quán thôn Thanh Xá, xã Nghĩa Hiệp, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên. Đối chiếu với các hiện vật của gia đình, đơn vị và thực tế tìm thấy, chỉ huy Đội đã báo cáo với Ban chỉ đạo về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ, Quân khu 2 (Ban Chỉ đạo 515) và bàn giao cho gia đình, địa phương tổ chức an táng theo đúng quy định, trong niềm vui vô bờ bến của người thân và cán bộ chính quyền địa phương, quê hương của liệt sỹ.

Đại úy Tụi Văn Lạ Chít, Trưởng Ban bảo vệ an ninh, Ban CHQS huyện Chom Phết, tỉnh Luông Pha Băng, người cung cấp nhiều thông tin quý giá cho Đội tìm kiếm, quy tập MLS Cục Chính trị Quân khu cho hay, thời chiến cũng như thời bình, bộ đội Việt Nam luôn giữ gìn, phát huy tốt mối quan hệ gắn bó máu thịt với nhân dân Lào. Nhiều người dân Lào coi bộ đội Việt Nam như người thân vậy, không tiếc thời gian, công sức, nhiệt tình giúp đỡ đội tìm kiếm được nhiều hài cốt liệt sỹ và kỷ vật chiến tranh. Người dân Lào coi đó như là việc làm tri ân với bộ đội và nhân dân Việt Nam, với những người mẹ đã sinh thành, dưỡng dục được những người con dũng cảm, ưu tú, song dâng hiến cho cách mạng, vì sự nghiệp đấu tranh, giải phóng dân tộc của hai nước Lào – Việt Nam. Các cơ quan chức năng của Lào cũng vậy, luôn sẵn sàng cung cấp, sẻ chia, hỗ trợ, tạo điều kiện một cách tốt nhất để việc tìm kiếm, quy tập MLS được thuận lợi, đạt kết quả tốt đẹp. Tinh thần đoàn kết gắn bó keo sơn giữa quân đội và nhân dân hai nước sẽ mãi là mạch nguồn, tiếp thêm sức mạnh cho các chiến sĩ Đội Tìm kiếm, Quy tập MLS Quân khu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trong thời gian tới.

Gần 30 năm đóng quân và làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập MLS bên nước Bạn, các chiến sĩ đã xây dựng được mối quan hệ mật thiết với cấp ủy, chính quyền và người dân địa phương. Nhiều người dân không tiếc công sức, thời gian và cả vật chất để giúp đỡ các chiến sĩ Đội Tìm kiếm, Quy tập MLS Cục Chính trị Quân khu trong việc tìm kiếm, quy tập MLS.

DUY TUẤN – TRUNG HIẾU