Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 93/2015/NĐ-CP ngày 15/10/2015 về tổ chức quản lý và hoạt động của doanh nghiệp quốc phòng, an ninh (Nghị định 93/2015).
Nghị định 93/2015 gồm 4 chương với 14 điều quy định cụ thể doanh nghiệp quốc phòng- an ninh (QP, AN) là doanh nghiệp nhà nước được thành lập hoặc tổ chức lại để thực hiện các nhiệm vụ mang tính ổn định, thường xuyên trong những ngành, lĩnh vực, địa bàn trực tiếp phục vụ QP, AN hoặc bảo đảm bí mật và an ninh quốc gia.
Theo đó doanh nghiệp được xác định là doanh nghiệp QP, AN phải là doanh nghiệp nhà nước thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an; có ngành, lĩnh vực hoạt động hoặc địa bàn trực tiếp phục vụ QP, AN quy định tại phụ lục ban hành kèm theo Nghị định này gồm: Sản xuất thuốc nổ, vật liệu nổ; hóa chất và vật tư hóa chất chuyên dụng; nghiên cứu, sản xuất, sửa chữa, cải tiến vũ khí, khí tài, công cụ hỗ trợ; phương tiện, thiết bị, tài liệu kỹ thuật mật mã; phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ chuyên dùng cơ yếu; chuyển giao công nghệ và xuất, nhập khẩu vũ khí, trang thiết bị kỹ thuật quân sự và chuyên ngành mật mã; xuất bản, in, phát hành tài liệu nghiệp vụ, sách, báo chính trị, quân sự chuyên dùng có yêu cầu bảo mật của nhà nước; sản xuất các sản phẩm, vật tư, vật liệu và quân trang đặc chủng; quản lý, cung cấp dịch vụ bay; sửa chữa, đóng mới tầu, thuyền, máy bay; khảo sát, thiết kế, thi công, sửa chữa các công trình QP, AN; thực hiện các nhiệm vụ và hoạt động trên các địa bàn chiến lược quan trọng tại biên giới, hải đảo, vùng biển, vùng dự án khu kinh tế quốc phòng, các địa bàn khác theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ và thực hiện nhiệm vụ QP, AN theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an. Doanh nghiệp trực tiếp phục vụ QP, AN được giao nhiệm vụ sản xuất, cung ứng các sản phẩm, dịch vụ QP, AN hoặc thực hiện nhiệm vụ QP, AN ổn định, thường xuyên bằng nguồn lực của Nhà nước hoặc nguồn lực của doanh nghiệp phù hợp với mục tiêu doanh nghiệp phục vụ QP, AN.
Theo Điều 5 của Nghị định 93/2015 thì căn cứ vào quy mô và đặc thù hoạt động của doanh nghiệp QP, AN, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quyết định áp dụng cơ cấu tổ chức quản lý theo mô hình Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc (Giám đốc), Kiểm soát viên (Ban Kiểm soát) hoặc theo mô hình Chủ tịch công ty, Tổng Giám đốc (Giám đốc), Kiểm soát viên doanh nghiệp QP, AN (Ban Kiểm soát). Tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, khen thưởng, kỷ luật đối với các chức danh quản lý của doanh nghiệp QP,AN thực hiện theo quy định của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an. Riêng đối với doanh nghiệp QP, AN hoạt động trong các ngành, lĩnh vực đặc biệt thì cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp do Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Ngoài những quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp sản xuất, cung ứng các sản phẩm, dịch vụ công ích quy định tại Luật Doanh nghiệp và pháp luật có liên quan thì doanh nghiệp QP, AN còn được cơ quan đại diện chủ sở hữu bảo đảm đủ nguồn lực để thực hiện các nhiệm vụ QP, AN được giao; được sử dụng các nguồn lực được giao để hoạt động kinh doanh bổ sung ngoài kế hoạch sản xuất, cung ứng sản phẩm, dịch vụ QP, AN hoặc thực hiện nhiệm vụ QP, AN khi được ơ quan đại diện chủ sở hữu cho phép; hoạt động kinh doanh bổ sung có mục đích để kết hợp hỗ trợ nhiệm vụ QP, AN hoặc để phát huy công suất và hiệu quả sử dụng tài sản sau khi đã hoàn thành việc sản xuất, cung ứng sản phẩm, dịch vụ QP, AN hoặc thực hiện nhiệm vụ QP, AN được giao; được hạch toán riêng phần hoạt động kinh doanh bổ sung theo quy định của pháp luật…

Doanh nghiệp QP, AN có nghĩa vụ quản lý nguồn lực được giao để thực hiện nhiệm vụ QP, AN theo các quy định hiện hành về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước tại đơn vị vũ trang nhân dân và quy định của pháp luật có liên quan; có nghĩa vụ chấp hành quyết định của cơ quan đại diện chủ sở hữu về việc điều chuyển phần vốn hoặc tài sản phục vụ nhiệm vụ QP, AN của doanh nghiệp để thực hiện nhiệm vụ QP, AN ở doanh nghiệp khác trong trường hợp cần thiết (trong trường hợp này, cơ quan đại diện chủ sở hữu liên đới chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp khi điều chuyển phần vốn hoặc tài sản phục vụ nhiệm vụ QP, AN của doanh nghiệp); đồng thời có nghĩa vụ chấp hành các quy định pháp luật về hợp tác quốc tế và của cơ quan đại diện chủ sở hữu khi thực hiện các hoạt động liên kết với tổ chức, cá nhân nước ngoài để sản xuất, cung cấp sản phẩm, dịch vụ QP, AN hoặc thực hiện nhiệm vụ QP, AN.
Theo Điều 6, Nghị định số 93/2015 quy định cơ chế hoạt động đối với doanh nghiệp và người lao động tại doanh nghiệp QP, AN thì doanh nghiệp QP, AN được hưởng lợi từ nhiều chính sách đặc thù như được miễn, giảm tiền thuê đất, tiền sử dụng đất và thuế sử dụng đất phù hợp với Luật Đất đai và các quy định của pháp luật; được hạch toán một số khoản chi phí đặc thù vào chi phí sản xuất kinh doanh (trường hợp không được ngân sách nhà nước hỗ trợ hoặc có hỗ trợ nhưng không đủ) bao gồm: Chi phí trả lương, đóng bảo hiểm xã hội cho người chuẩn bị nghỉ hưu; chi bảo đảm quân trang cho sĩ quan (SQ), quân nhân chuyên nghiệp (QNCN), công nhân viên quốc phòng (CNVQP), hạ sỹ quan (HSQ), công nhân công an trong doanh nghiệp QP, AN; thanh toán các khoản chi ra quân, xuất ngũ, phục viên, thôi việc theo chế độ hiện hành; các khoản chi cho công tác QP, AN, công tác phục vụ quốc phòng của doanh nghiệp, quan hệ quân dân; được nhà nước cấp kinh phí cho việc duy trì, bảo dưỡng, sửa chữa vận hành các dây chuyền sản xuất QP, AN trong trường hợp tạm ngừng sản xuất mà doanh nghiệp QP, AN không có khả năng tự bù đắp chi phí; được nhà nước hỗ trợ quỹ khen thưởng và quỹ phúc lợi bằng hai tháng lương thực hiện, trong trường hợp không đủ nguồn để trích lập hai quỹ đó của doanh nghiệp QP, AN…

Doanh nghiệp QP, AN còn được nhà nước hỗ trợ kinh phí nhà trẻ, giáo dục tại địa bàn chưa có trường lớp theo hệ thống giáo dục công lập; được hỗ trợ kinh phí y tế đối với những nơi do điều kiện đặc biệt phải duy trì bệnh xá. Doanh nghiệp QP, AN thực hiện các nhiệm vụ và hoạt động trên các địa bàn chiến lược quan trọng được hưởng chế độ, chính sách ưu đãi và hỗ trợ khác theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Các chế độ, chính sách đối với người lao động trong doanh nghiệp QP, AN được quy định cụ thể, chi tiết. Tiền lương của lao động là SQ, QNCN, HSQ được tính phù hợp với quy định về chế độ, chính sách của pháp luật đối với SQ, QNCN, HSQ và căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Người lao động khi thực hiện nhiệm vụ QP, AN nếu bị thương hoặc bị chết mà đủ điều kiện, tiêu chuẩn thì được xem xét, xác nhận là người có công theo quy định của pháp luật về người có công. Người lao động bị tai nạn lao động thì được xét hưởng chế độ tai nạn lao động theo quy định của pháp luật về lao động. Trong trường hợp doanh nghiệp QP, AN tạm ngừng sản xuất mà không có khả năng tự bù đắp chi phí thì được Nhà nước hỗ trợ trả lương cho số lượng người lao động tối thiểu cần phải duy trì để vận hành các dây chuyền sản xuất.
Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận doanh nghiệp QP, AN và định kỳ ba năm một lần, Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận lại doanh nghiệp QP, AN. Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan thẩm định công nhận, công nhận lại doanh nghiệp QP, AN, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
Doanh nghiệp nhà nước thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an không đáp ứng điều kiện để công nhận, công nhận lại là doanh nghiệp QP, AN theo quy định của Nghị định này, không được xác định là doanh nghiệp QP, AN phải thực hiện sắp xếp lại căn cứ tiêu chí, danh mục phân loại doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, quy định tại Luật Doanh nghiệp và pháp luật có liên quan.
Nghị định 93/2015 sẽ có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 12 năm 2015 và thay thế Nghị định số 104/2010/NĐ-CP ngày 11 tháng 10 năm 2010 của Chính phủ về tổ chức, quản lý và hoạt động của công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu trực tiếp phục vụ QP, AN.
NGÔ VĂN