Lễ hội Nào Cống ở thung lũng Mường Hoa
Làng Tả Van Giáy thuộc xã Tả Van, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai, nằm trong địa phận của Vườn Quốc gia Hoàng Liên. Làng Tả Van Giáy cũng là nơi hội tụ tinh hoa của đất trời, du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp bình dị, mộc mạc pha lẫn chỉnh trang của những ngôi nhà trong thôn. Đặc biệt là ngôi miếu dựng ở ngay đầu cầu treo sang làng Tả Van Giáy, nơi đây là địa điểm tổ chức lễ “Nào Cống” của cả vùng thung lũng Mường Hoa.
Phần lễ cầu thần linh tại miếu thờ.
Hằng năm vào ngày Thìn, tháng 6 âm lịch, các làng người Mông, người Dao, người Giáy ở Mường Hoa đều tập trung về miếu thờ làm lễ “Nào Cống”. Mỗi gia đình cử một người đại diện (có thể là chồng hoặc vợ), không phân biệt nam, nữ, già, trẻ. Lễ “Nào Cống” có 3 phần: Phần nghi lễ cúng thần, phần công bố quy ước chung cả vùng và phần ăn uống. Ngôi miếu thờ được người Mông gọi là “Chế đáng” (Tsêr đăngz). Miếu thờ có 3 gian, gian giữa thờ hai viên quan họ Đào, họ Nguyễn đã có công an dân và xây dựng Mường Hoa. Một gian bên trái thờ thần núi (Sơn thần), thần Suối Hoa (Long Vương), người Giáy gọi là “Sía po”, “Sía ta”, người Mông gọi là “Thủ Ti”, “Lùng Vàng”. Một gian bên phải thờ các bà nàng vợ hai ông quan họ Đào, họ Nguyễn. Lễ vật cúng là trâu đen, lợn đen và gà, vịt do các làng đóng góp mua. Làng Tả Van Giáy còn có trách nhiệm chuẩn bị vàng hương, bát đĩa dâng cúng.
Thầy mo mặc áo dài, quần thụng (kiêng đội mũ, khăn) trịnh trọng đọc lời cúng các thần linh. Nội dung bài cúng là mời các thần về dự lễ, cầu mong các thần phù hộ người yên vật thịnh, được mùa. Sau lễ cúng, chức dịch Mường Hoa lên đọc quy ước chung của cả Mường. Quy ước gồm bốn nội dung chính về vấn đề bảo vệ rừng, chăn dắt gia súc, vấn đề trị an và ứng xử chung trong xã hội.
Lễ hội Nào Cống là một dịp quan trọng để những người dân nơi đây có thể bày tỏ sự biết ơn đối với các đấng thần linh; củng cố quy ước xã hội và thắt chặt thêm mối liên hệ giữa mọi người. Lễ hội diễn ra trong không khí tôn nghiêm mà vẫn vui vẻ, phấn khởi của nhân dân các dân tộc trong vùng.
VŨ HƯƠNG (ST)
Quân khu 1
