Lễ hội giã bánh dày làng Trúc Phê
Giã bánh dày là lễ hội truyền thống vào mùa xuân theo tục lệ của làng gắn liền với truyền thuyết được diễn ra vào dịp đầu xuân tại làng Trúc Phê thuộc thị trấn Hưng Hóa (Tam Nông, Phú Thọ).
Dân làng cùng tham gia Lễ hội giã bánh dày.
Theo truyền thuyết, hai chị em Thiên Hương và Hồ Tông theo Tản Viên Sơn Thánh đi đánh giặc dẹp quân Thục bảo vệ kinh thành Văn Lang của Vua Hùng. Khi đất nước thanh bình, nhân dân được sống yên ổn, Vua Hùng ban thưởng cho nàng Thiên Hương, phong là Mỵ Nương, phong chàng Hồ Tông là Đô thống, một chức võ quan có công lớn. Năm 207 TCN, Triệu Đà chiếm ba quận Nam Hải, Quế Lâm lập ra nước Nam Việt và xưng vương, rồi đem quân xâm lược nước Âu Lạc. Trong một trận chiến quyết liệt, Đức Tuy Ca Đinh Công Tuấn bị giặc bao vây, bà đã vận động nhân dân làng Trúc Phê ủng hộ lương thực, cơm nắm, bánh dày, cá kho… đem tiếp tế cho nghĩa quân của Đinh Công Tuấn để đánh giặc và giải vây cho nghĩa quân ở bên Á (nay là xã Bản Nguyên – huyện Lâm Thao). Sau này Thiên Hương và Hồ Tông về ở ẩn tại động Trúc Hoa và mất tại đây.
Để tỏ lòng biết ơn chị em họ, người dân Trúc Phê đã tôn bà Thiên Hương là Thành Hoàng của làng, lập đình thờ vọng và lập miếu thờ ông Hồ Tông, gọi là miếu Thầy. Tại Trúc Hoa nham động còn có di tích đền Mẫu thờ bà Thiên Hương. Vào ngày mồng 8 tháng Giêng hằng năm, dân làng Trúc Phê mở lễ hội tưởng niệm tiệc khao quân mừng chiến thắng của hai chị em bà. Trong ngày này, có lễ chay, lễ mặn, rước kiệu từ đình lên đền để tế lễ. Đặc biệt phải kể đến là tiệc giã bánh dày diễn ra vào ngày mồng 7 tháng Giêng âm lịch hằng năm. Ngoài tiệc giã bánh dày, làng Trúc Phê có tổ chức hội kéo dây, cướp rượt tái diễn lại việc bà Hồ Thiên Hương trong khi đánh nhau với quân Triệu Đà bị tuột giải yếm, bà phải tung bỏ các đồ trang sức cho bọn chúng cướp để thoát khỏi vòng vây.
Lễ hội giã bánh giày làng Trúc Phê được tổ chức nhằm tưởng nhớ nữ tướng Hồ Thiên Hương, ghi nhớ, nhắc nhở con cháu về cuộc đấu tranh chống quân xâm lược khi xưa, từ đó giáo dục truyền thống và đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Bánh dày trong lễ hội là loại bánh đặc trưng được chế biến từ cây lúa nước, là sản phẩm của bàn tay lao động và trí óc sáng tạo của người dân nông nghiệp nơi đây. Bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội giã bánh dày hằng năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc giáo dục truyền thống đoàn kết cộng đồng từ xưa truyền lại.
VŨ HƯƠNG (ST)
Quân khu 1
