Ngược triền sông Thao hiền hòa về với đất Tổ Phú Thọ, miền đất hội tụ hồn thiêng sông núi, nơi cội nguồn để muôn dân đất Việt dù đi đến chân trời góc bể vẫn luôn hướng về. Mỗi khi mùa xuân về, quê hương Phú Thọ lại đón hàng vạn du khách thập phương về du xuân, vãn cảnh, thắp nén nhang trầm trước anh linh tiên tổ.

Điểm dừng chân đầu tiên của du khách là đền Hùng trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Đền thiêng nơi đây vào những ngày trước, trong và sau tết, hàng ngàn du khách hành hương về chiêm bái. Bởi lẽ, đền Hùng từ lâu không chỉ là nơi thờ tự các vị vua Hùng mà còn là nơi hội tụ hồn thiêng của dân tộc, của núi sông và tâm hồn con người Việt Nam. Đến đền Hùng, du khách sẽ đến chiêm bái những ngôi đền thiêng trên núi Nghĩa Lĩnh như đền Thượng, đền Trung, đền Giếng, đứng trên núi Nghĩa Lĩnh, phóng tầm mắt bốn phía sẽ cảm nhận được vẻ đẹp trù phú, tươi tốt của đất Tổ.

Khai hội đền Mẫu Âu Cơ ở xã Hiền Lương (Hạ Hòa – Phú Thọ).

Theo quốc lộ 32C, men theo dòng sông Hồng chừng 80 km, du khách sẽ dừng chân tại xã Hiền Lương, nơi tọa lạc ngôi đền thờ Mẫu Mẹ Âu Cơ, người Mẹ của muôn dân đất Việt, người được mệnh danh là “Đệ nhất Tiên Thiên Công chúa”. Những ngày đầu xuân, dòng người nối nhau về nơi đền Mẫu để thắp hương tri ân công đức Mẫu Mẹ.

Về Hiền Lương những ngày xuân, ai ai cũng cảm nhận được sự đầm ấm khi nghe kể về huyền tích Mẫu Mẹ Âu Cơ đưa 50 người con đi khai thiên lập ấp và dừng chân nơi đây. Lễ hội đền Mẫu Âu Cơ tổ chức vào mùng 7 tháng Giêng hằng năm, ngày này, đền Mẫu đón hàng ngàn lượt du khách ở khắp mọi miền hành hương trở về. Người dân Hiền Lương đến nay còn truyền nhau mãi câu ca như một sự hội tụ, đoàn kết: “Anh em Bách Việt ta ơi!/ Ngày xuân thong thả tới nơi xem tường/ Dân ngày hội tế Mẫu Vương/ Người sinh ra tổ Hùng Vương nước nhà”….

Về nơi nguồn cội, trong không khí náo nức của mùa xuân, du khách còn được cảm nhận những ca từ đậm chất dân gian của những làn điệu hát Xoan, hát ghẹo. Tại các làng xoan ở thành phố Việt Trì những ngày đầu xuân, các nghệ nhân xoan tập trung tại các ngôi đình, chùa cổ kính để biểu diễn những bài hát xoan như đón đào, mó cá, đố hoa…

Xuân về, Phú Thọ còn là miền đất có nhiều điểm đến để du khách khám phá, chiêm ngưỡng bên cạnh văn hóa tâm linh. Đó là những điểm du lịch sinh thái nổi tiếng như vườn quốc gia Xuân Sơn (Tân Sơn), khu du lịch Ao Giời- Suối Tiên (Hạ Hòa), đầm Ao Châu (Hạ Hòa), suối nóng Thanh Thủy (Thanh Thủy)… cùng văn hóa làng bản của người Mường ở Thanh Sơn, Tân Sơn. Đặc biệt là tận mắt chiêm ngưỡng “lãnh địa” của loài gà vốn được biết đến trong truyền thuyết, đó là gà chín cựa ở bản Cỏi (Xuân Sơn – Tân Sơn)…

Mùa xuân về cũng là mùa lễ hội nơi miền đất Tổ. Mở đầu cho mùa lễ hội ở vùng đất Tổ là lễ hội hát Xoan của làng Kim Đức và làng xoan An Thái thành phố Việt Trì từ mùng 2 Tết. Đến ngày mùng 7 tháng Giêng, nhân dân xã Hiền Lương (Hạ Hòa) tưng bừng khai hội đền Mẫu Âu Cơ. Cùng ngày là lễ hội đền Chu Hưng xã Ấm Hạ (Hạ Hòa) nơi thờ Côn Nhạc Đại vương, vị tướng thời Hùng Vương có công đánh đuổi giặc ngoại xâm, giữ yên bờ cõi.

Trong tháng Giêng, tháng Hai và đến hết tháng 3 âm lịch, miền quê Phú Thọ rộn rã ngày hội làng. Đó là các lễ hội ném chài, lễ hội Hạ Điền của người Mường ởThu Cúc, lễ hội đền Du Yến xã Chí Tiên, lễ hội đền Lăng Sương, lễ hội rước ngựa làng ở xã Hiền Đa, lễ hội cướp phết ở Hiền Quan, lễ hội đền Hùng Giỗ Tổ Hùng Vương, lễ hội đền Nghè xã Văn Lang…

Bên cạnh những lễ hội gắn với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương thì ở Phú Thọ, những ngày xuân, còn có những lễ hội gắn liền với quan niệm của người dân Đất Tổ về sự phồn thực, sinh sôi. Đó là lễ hội Trò Trám ở xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, còn gọi là lễ hội “ Linh tinh tình phộc”. Lễ hội được diễn ra vào đêm ngày 11 tháng Giêng và kết thúc vào ngày 12. Điều đặc biệt ở lễ hội Trò Trám từ bao năm nay vẫn được người dân duy trì là “Lễ mật”, “Lễ mật” gắn với âm thanh phát ra từ ông thủ từ “linh tinh tình phộc”.

Hành hương về nơi nguồn cội những ngày đầu xuân, mỗi người dù ở phương trời nào cũng cảm nhận được sự thiêng liêng và tự hào trong tâm hồn.

Bài, ảnh: NẬM SƠN